Evlat Edinme

Evlat Edinme
 

Evlat edinme, çocuğu bulunmayan kişilerin, aile kurmak ve çocuk sahibi  özlemlerini gerçekleştirmelerine yardım eden ve aynı zamanda bir aile yuvasından  yoksun olan çocukların korunmasını amaçlayan bir kurum olup, Medeni Kanunumuzun  253-258. maddelerinde düzenlenmiştir.
 

Türk Medeni Kanunu evlat edinmeyi,  evlat edinenle evlat edinilen arasında kamu makamlarının öz iznine dayalı bir  sözleşme olarak öngörmüştür. Evlat edinmek isteyen kişi bizzat veya tutacağı bir  avukat aracılığıyla evlat edinilmek istenilen kişinin Türkiye'deki ikametgahının  bulunduğu yerdeki yetkili Sulh Hukuk Mahkemesine M.K.'nun 256. maddesi uyarınca  "evlat edinmeye izin" için başvuruda bulunması gerekir. Yetkili mahkemeden  alınacak "evlatlığa izin" kararı ile noterlikçe resmi senet yapılarak, keyfiyet  doğum kütüğüne ve evlatlık ile evlat edinenin aile kütüğüne bildirilir.  
 

Yurtdışında yetkili yabancı makamlar önünde bir Türk vatandaşının  evlatlık alınmasına ilişkin olarak mahalli usüllere göre yapılan evlat edinme  mukaveleleri evlatlık açısından Medeni Kanundaki asli şartları taşımak ve Türk  Mahkemelerinden izin alınmış olmak kaydıyla Türkiye'de geçerlidir. Bu tür  mukavele noterden Türkçeye tercüme edilmiş olarak mahkeme kararı ile nüfus  idarelerine, yurt dışında temsilciliklere verildiği takdirde, medeni kanundaki  asli şartları taşıması halinde nüfus kütüklerine işlenir. Evlat edinme için  kanun maddi ve şekli bir takım şartlar aramaktadır.
 

Her iki tarafin Türk  olması halinde aşağıda belirtilen hükümler geçerlidir:
 

Türk vatandaşı  bir kadınla evli yabancı erkeğin (tabiyeti veya taşıdığı seyahat belgesinin  cinsinden bağımsız olarak), Avrupa Birliği üyesi ülkeler vatandaşlarının, ABD,  Avusturalya, Avusturya, Finlandiya, İsveç, İsviçre, İzlanda, Japonya, Kanada ve  Norveç vatandaşlarının Türkiye'deki ikamet izinleri, Türk yabancılar mevzuatının   hükümleri çerçevesinde ve uygun görülecek sürelerle, toplam beş (5) yıla  kadar, İçişleri Bakanlığı'nın onayıyla ilgili valiliklerce verilir. Verilecek  ikamet amaçlı vizeleri istizana tabidir.
 
 Evlat Edinmenin Şartları  
 

Evlat Edinmenin Maddi Şartları
 

1) Yaş Şartı: Yasa, evlat  edinilen için bir yaş şartı gerektirmemiş olup, bir kimse yaşı ne olursa olsun  evlat edinebilir. Buna karşın, evlat edinenin en az 35 yaşında olması gerekir.  Ayrıca evlat edinen kişinin evlatlıktan en az 18 yaş büyük olması şarttır.  (M.K.253)
 

2) Evlat Edinenin Sahih Nesepli Furuu (Altsoyu) Bulunmaması  Şartı: Bir kimsenin evlatlık sözleşmesi yapıldığı sırada sahih nesepli çocuğunun  bulunması evlat edinmeye engeldir. Buna karşılık, gayri sahih nesepli furuun  bulunması veya evlatlığının bulunması evlat edinmeyi engellemez.
 

3)  Evlatlığın Menfaati Şartı: Evlat edinmeye hakimin izin verebilmesi için, bunda  evlat edinilecek çocuğun menfaati bulunması lazımdır.
 

4) Önceden Evlat  Edinilmiş Olmama Şartı: Medeni Kanunun 255. maddesi uyarınca, bir kimsenin iki  kişi tarafından evlatlık edinilmesi kural olarak mümkün değildir. Bunun tek  istisnası, bir kimsenin karı koca tarafından birlikte evlat edinilmesidir.  
 

5) Rıza Şartı
 

a) Evlat Edinilenin Rızası : Medeni Kanunun 254.  maddesine göre, "mümeyyiz olan kimse rızası olmadıkça evlatlığa alınamaz. Evlat  edinilen mümeyyiz olmakla birlikte, velayet altında ise, anne ve babasının  rızası aynen gereklidir. Eğer velayet altındaki evlat edinilen temyiz  kudretinden yoksun ise, evlat edinilmesi yalnız velayete sahip ana ve babanın  rızasıyla gerçekleşir. Ana ve babadan yalnız birisi velayet hakkına sahip ise,  onun rızası aranır. Eğer evlat edinilecek kişi vesayet altında ise, vasinin  onayı ve ayrıca M.K.406. maddesi gereğince Sulh Hakiminin ve Asliye Mahkemesinin  izni gerekir.
 

b) Evlat Edinenin Rızası: Evlat edinme şahsa sıkı surette  bağlı bir hak olduğundan, evlat edinmenin temyiz kudretine sahip olması gerekir.  Eğer evlat edinmek isteyen kimse mümeyyiz bir kısıtlı ise, vasinin ve ayrica  Sulh Hakiminin ve Asliye Mahkemesinin izni gereklidir.
 

c) Eşin Rızası:  Evlat edinen veya evlat edinilen veya her ikisi de evliyse, evli olan tarafın  eşinin de rızasının bulunması gereklidir. (M.K.255)
 
 Evlat Edinmenin  Şekli Şartları
 

1) Hakimin İzni: Medeni Kanunun 256. maddesi  uyarınca, evlat edinme, evlat edinen kimsenin ikametgahı, Sulh Hakiminin iznini  gerektirir. Hakim, burada evlat edinme şartlarının mevcut olup olmadığını, evlat  edinmede haklı bir neden ve evlat edinilenin menfaati bulunup bulunmadığını  araştırır.
 

2) Resmi Senet Düzenlenmesi: Evlatlık sözleşmesi, M.K.'nun  256. maddesi uyarınca hakimin izni temin edildikten sonra resmi şekilde noter  tarafından düzenlenmelidir.
 

3) Nüfusa Tescil: Evlatlık sözleşmesinin  tamamlanmasından sonra, meydana gelen evlatlık bağının hem evlat edinenin, hem  de evlatlığın nüfus siciline işlenmesi gerekir.
 
 Evlat Edinmenin  Sonuçları
 

1) Evlenme Yasağı: Evlatlık sözleşmesinin düzenlenmesiyle  meydana gelen evlatlık bağı, kesin olmayan bir evlenme yasağı oluşturur.  (M.K.92/3)
 

2) Miras: Evlatlık ve furuu evlat edinen kimsenin mirascısı  olur. Buna karşılık, evlat edinen ve hısımları evlatlığın mirascısı olamaz.  Evlatlığın asıl ailesindeki mirascılığına da halel gelmez.
 

3) Velayet:  Evlat edinilen küçük ise, kendi öz anne ve babasının velayetinden çıkar, evlat  edinenin velayeti altına girer.
 

4) Nafaka: Evlatlık ve evlat edinen  birbirinden karşılıklı olarak nafaka isteyebilirler.
 

5) Soyadı: M.K.  257/1 maddesi uyarınca, evlatlık, evlat edinenin soyadı taşır.
 

6)  Vatandaşlık: Bir Türk'ün evlatlık edindiği yabancı henüz reşit değilse ve ana  babasının yeri bilinmiyor veya kendileri bulunamıyorsa, yahut evlatlık vatansız  oluyorsa, o takdirde Türk vatandaşı olur. (T.V.K. 3/11)
 

7) Evlatlığın Öz  Ana ve Babasıyla Kişisel İlişkileri: Yargıtay ictihadına göre, evlatlığın öz ana  ve babası, küçük çocuklarıyla kişisel ilişki kurma hakkına sahiptir.  
 
 Evlat Edinmenin Sona Ermesini Gerektiren Nedenler
 

1)  Evlenme: Evlatlık ile evlat edinen veya bunlardan biriyle diğerinin koca veya  karısı, evlenme engeline rağmen, birbirleriyle evlenirlerse, evlenme geçerli  olmakta, fakat evlatlık ilişkisi sona ermektedir.
 

2) Tarafların  Anlaşması ile: Evlatlık ilişkisi, bu hususta hakimden izin alındıktan sonra  resmi bir şekilde yapılacak anlaşma ile ortadan kaldırılabilir.
 

3)  Hakimin Kararı ile
 

a) Evlatlığın İstemi üzerine: Evlatlık, evlat  edinenin çocuğa karşı bir suç işlemesi veya ödevlerini ağır bir şekilde ihlal  etmesi, ahlaka aykırı davranışlarda bulunması gibi haklı nedenlerin varlığı  halinde, hakimden evlatlık sözleşmesinin kaldırılmasını isteyebilir. (M.K. 258)  
 

b) Evlat Edinenin İstemi üzerine: Evlat edinen, evlatlığın mirastan  iskatini gerektirecek nedenlerden birinin varlığı halinde, evlatlık  sözleşmesinin kaldırılmasını hakimden isteyebilir.
 

Eğer evlat edinen  veya evlatlık yabancı ise, bu takdirde 2675 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve  Usul Hukuku hakkında kanun hükümleri devreye girer. Bu kanunun evlat edinmeyi  düzenleyen kurallarını kısaca gözden geçirmek istersek, şunları söylemek  mümkündür.
 

Sözü edilen kanunun yabancı unsurlu evlat edinme ilişkisini  düzenleyen 18.maddesinin 1.fıkrasına göre, evlat edinme ehliyeti ve şartları  hakkında taraflardan her birinin evlat edinme anındaki milli hukuku uygulanır.  Taraflar aynı tabiyette ise, onların müşterek milli hukuku evlat edinme  ilişkisine hakimdir. Tabiiyetleri farklı ise, evlat edinme ehliyeti ve şartları,  taraflardan herbirinin evlat edinme anındaki milli hukuklarına tabi olur.  
 

Evlat edinmede esasa ait şartlar içinde taraflardan her birinin milli  hukukları nazara alınır. Kanunun hükmü bu şartlar bakımdan her iki milli hukukun  birlikte uygulama çağını ifade etmiştir. Bu bakımdan evlat edinme için aranan  şartlar ise çocuğu olmamak, asgari yaş haddi, yaş farkı gibi, evlat edinen için,  isterse evlatlığın rızası, ana ve babanın izni, vesayet makamının muvafakatı  gibi, evlatlık için söz konusu olsun, tarafların milli hukuklarının aradığı  esasa ilişkin kanuni şartların yerine getirilmiş olması gerekir. Örnek olarak;  evlat edinen yabanci, evlatlik Türk vatandaşı ise, Türk hukukunun aradığı kanuni  şartlar yanında, evlat edinenin milli hukukunun evlat edinme için aradığı  şartlar da tahakkuk etmelidir.
 

Evlat edinme işlemlerinde usül  meseleleri, adli ve resmi makamların müdahalesi gibi, kural olarak işlemin  yapıldığı yer hukukuna (Lex Fori) tabi olur.
 

Evlat edinmenin hükümleri,  yani evlatlığın ismi, ikametgahı, evlat edinen ile edinilen arasındaki hisimlik  ilişkisi, evlenme yasağı, velayet durumu, nafaka, evlat edinmenin hükümsüzlüğü  veya sona ermesi gibi konular evlat edinenin milli hukukuna, eşlerin birlikte  evlat edinmesi halinde evlenmenin hükümlerini düzenleyen hukuka tabi olur.  
 
 Evlat Edinmek İsteyen Kişinin İbraz Etmesi Gereken Bilgiler  
 

Vukuatlı nüfus kayıt örneği

Nüfus cüzdanı fotokopisi

Evlilik  cüzdani fotokopisi

Sağlik kurulu raporu

Sabıka kaydı

Oturma izin  belgesi

Gelir durumu belgesi-( maaş, taşınır taşınmaz mallara ait )  

Çiftin birer fotoğrafı

Ülkenin kaç yaş grubuna kadar olan çocuğu kabul  ettiğini gösterir belge