Ödenmeyen Ssk Primleri

Ödenmeyen Ssk Primleri

SMMM Nusret KURDOĞLU

“TDMS”NDE VADESİ GEÇMİŞ  (ÖDENMEMİŞ)

VERGİ VE SSK PRİM  BORÇLARI,

368 ve 369 HESAPLAR
 

Bilindiği gibi, bilanço dönemi  çalışmaları sırasında karşılaşılan en önemli sorunlardan biri, “360” ve “361”  hesaplarda yer alan ve vadesi geçtiği halde henüz ödenmemiş olan vergi ve SSK  Prim borçlarına ne tür bir işlem yapılması gerektiği sorunudur.
 

Öte  yandan, ülkemizde son on yıllarda değişim gösteren yasa düzenleme teknikleri,  zaman zaman çeşitli tartışmalara yol açabilmektedir. 506 sayılı SSK Yasasının  80. maddesine 3. fıkra olarak eklenen “Kuruma fiilen ödenmeyen prim tutarları,  Gelir ve Kurumlar Vergisi uygulamasında gider yazılamaz.” hükmü de bu tartışma  konularından biridir.
 

Bu çalışmada, dönem içerisinde tahakkuku (ve doğal  olarak gider kaydı) yapılmış, ancak envanter dönemine kadar henüz ödenmemiş olan  primlerle ilgili işlemlerin, Tek Düzen Muhasebe Sistemi (TDMS) çerçevesinde  nasıl yapılması gerektiği üzerinde durulacaktır. Ancak, bu konuya girmeden önce,  konuyla çok yakın bağlantısı olması nedeniyle, 36 Grubundaki “368- VADESİ GEÇMİŞ  ERTELENMİŞ VEYA TAKSİTLENDİRİLMİŞ VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER” ve “369-  ÖDENECEK DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER” hesapları ile ilgili bir ön çalışma yapma gereği  ortaya çıkmaktadır.
 

I) "368” ve “369" hesapların kullanımı, alt  hesapları:
 

(MSUGT) Muhasebe Sistemi Uygulama Tebliği’nde “368-  VADESİ GEÇMİŞ ERTELENMİŞ VEYA TAKSİTLENDİRİLMİŞ VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER”  hesabının açıklaması ve işleyişi aşağıdaki gibidir:
 

“Kanuni süresi içinde  ödenmeyen vergi ve yükümlülükler ile erteleme ve taksitlendirme süresi bilanço  tarihinde bir yıldan az olan vergi ve yükümlülükleri  kapsar.
 

İşleyişi:

Vadelerinde ödenmeyen vergi ve diğer yükümlülüklerle  erteleme veya taksitlendirme süresi bir yıldan az olanlar ile vadesi bir yılın  altına düştüğü için "438" no.lu hesaptan bu hesaba aktarılanlar, hesabın  alacağına kaydedilir. Ödenmeleri halinde hesaba borç kaydedilir. Ancak, vadesi  geçmiş vergi ve diğer yükümlülüklerde erteleme veya takside bağlama süresi bir  yılı aşanlar bu hesabın borcu karşılığında "438- Kamuya Olan Ertelenmiş veya  Taksitlendirilmiş Borçlar" Hesabı'na aktarılır.”
 

Aynı Tebliğ’de “369-  ÖDENECEK DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER” hesabı için yapılan açıklama ve istenilen işleyiş  ise, aşağıdaki gibidir:
 

“Özel bölümlerinde tanımlananlar dışında kalan  yükümlülüklerin izlendiği hesaptır.
 

İşleyişi:

Tahakkuk ettirilmesini  gerektiren olaylar ve işlemler ortaya çıktıkça anılan hesaplar alacaklanır,  ödemeler yapıldıkça borçlanır.”

Buna göre ödemelerin vadesinde yapılmaması  halinde, 360 ve 361 hesaplardaki vadesi geçen borçlar aynı gruptaki "368- Vadesi  Geçmiş Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler" hesabına  aktarılmalıdır. Bu işlem, yıl içerisinde yapılmamış olsa bile, yıl sonundaki  envanter çalışmaları sırasında mutlaka yapılmalıdır.

Burada “36 Grubu”  hesaplarının çok önemli bir özelliği ortaya çıkıyor. Bu gruptaki “360” ve “361”  hesaplarla ilgili olarak, (eğer açılıp kullanılmışsa 362-367 hesaplarla da) mali  tablolarda vadesi geçtiği halde ödenmemiş hiçbir borcun yer alması olasılığı  yoktur. Tam Açıklama Kavramı da bu noktada ağırlığını duyurmaktadır. Vadesi  geçmiş ve ödenmemiş borçlar, “360” ve “361” hesaplardan alınıp, en azından mali  tablo aşamasında “368” hesaba mutlaka aktarılmalıdırlar. Bu tutarların mali  tabloda “360 ve 361” hesaplar içerisinde bırakılmış olması, işletmenin bu tür  borçlarını hep zamanında ödediği gibi bir görüntü vererek mali tablo  okuyucusunun aldanmasına neden olacak, bu yolla Tam Açıklama Kavramı ile Sosyal  Sorumluluk Kavramı gözden çıkarılmış olacaktır.
 

Her hangi bir borcun  vadesinin geçip geçmediği ya muavin kayıtlar taranarak görülebilir, ya da alt  hesaplar yardımıyla mizanda görülebilir. Yıl sonunda bilanço çalışmaları  yapılırken zaman sıkıntısı içinde bulunulacağı hepimizce bilinmektedir. Bu zaman  sıkışıklığında bir de muavin kayıtları tarayarak fazladan zaman kaybetmek akılcı  ve verimli bir uygulama olmayacaktır. Oysa yıl içinde günlük kayıtlar yapılırken  ödenmemiş borçları açıkça gösterecek biçimde düzenlenmiş bir alt hesap yapısını  kullanarak işlem yapıldığında, her alınan mizan, vadesi geçen ve "368" hesaba  aktarılması gereken tutarları zaman kaybı olmadan hemen gösterecektir. Alt hesap  yapısının önemi bu noktada ortaya çıkmaktadır. Mizan, yol gösterici  olmalıdır.
 

Bunun yanı sıra, bilanço tarihindeki işletmenin bütün  borçlarının bilançoda yer almasını gerektiren bilanço ilkesi gereği, ve dönem  içinde doğan tüm giderlerin doğduğu döneme kaydedilmesini gerektiren  “Dönemsellik İlkesi” gereği, vadesi geçmiş olduğu için "368" hesaba aktarılan  vergi ve sosyal güvenlik borçlarının 31.12. tarihi itibariyle oluşmuş gecikme  zamları da hesaplanıp tahakkuk ettirilerek "369- Ödenecek Diğer Yükümlülükler"  hesabına alacak kaydedilmelidir. Zira bu gecikme zamları da işletmenin oluşmuş  borçlarıdır ve işletme kişiliğinin gideridir. Giderin doğuş zamanı da ödenme  tarihi değil, tahakkuk ettiği tarihtir. Sonuçta, Tam Açıklama ve Dönemsellik  İlkeleri gereği, 31.12 itibariyle oluşan gecikme zammı borcu bilançoda, oluşan  gecikme zammı gideri de o dönemin gelir tablosunda yer almalıdır.
 

Bu  durumda, hangi borca ne kadar gecikme zammı tahakkuk ettirileceğine karar vermek  için bütün borçların vade bilgileri ile elimizde olması gerekir.
 

“368” ve  “369” hesapların alt hesapları da, bu hesaplara aktarılan borçlara göre  düzenlenmelidir.
 

368 VADESİ GEÇMİŞ ERT.TAK.VRG.VE DİĞER YÜKÜM.LER

368  01 VD.Sİ GEÇMİŞ/ÖDENECEK GEÇİCİ VERGİLER

368 02 VD.Sİ GEÇMİŞ/ÖDENECEK  MUHTASAR VERGİLER

368 03 VD.Sİ GEÇMİŞ/ÖDENECEK KDV

368 04 VD.Sİ  GEÇMİŞ/ÖDENECEK GELİR/KURUMLAR VERGİSİ

368 05 VD.Sİ GEÇMİŞ/ÖDENECEK  FONLAR

368 06 VD.Sİ GEÇMİŞ/ÖDENECEK SSK PRİMLERİ

368 07 VD.Sİ GEÇMİŞ/ÖDENECEK SGD  PRİMLERİ

369 ÖDENECEK DİĞER  YÜKÜMLÜLÜKLER

369 01 VD.Sİ GEÇMİŞ/ÖDENECEK GEÇİCİ VERGİLER GEC.Z.

369 02  VD.Sİ GEÇMİŞ/ÖDENECEK MUHT. VERGİLER GEC. Z.

369 03 VD.Sİ GEÇMİŞ/ÖDENECEK KDV  GEC.ZAMMI

369 04 VD.Sİ GEÇMİŞ/ÖD.GELİR/KURUMLAR VERGİSİ GEC.Z

369 05 VD.Sİ  GEÇMİŞ/ÖDENECEK FONLAR GEC.Z.

369 06 VD.Sİ GEÇMİŞ/ÖDENECEK SSK PRİMLERİ GEC.Z.

369 07 VD.Sİ GEÇMİŞ/ÖDENECEK  SGD PRİMLERİ GEC.Z.
 

gibi..  Doğallıkla burada da her grubun altına aktarılan borcun ya da tahakkuk ettirilen  gecikme zammına ait ana borcun dönemini gösteren bir alt hesap açılmasında büyük  yarar vardır.