İndirilecek Giderler

İndirilecek Giderler
 

Madde No 14 - Ticari kazanç gibi hesaplanan  kurum kazancının tesbitinde, mükellefler aşağıdaki giderleri de ayrıca  hasılattan indirebilirler:
 

1. Hisse ve tahvil senetlerinin ihraç  giderleri (Bu giderler senetlerin kağıt ve tabı giderlerini, mahkeme, noter ve  diğer tasdik ve tescil giderlerini, damga resmini ve ihraç dolayısiyle ödenen  sair harç ve resimlerini, ihraç dolayısiyle bankalara verilen komisyonları,  hisse ve tahvil senetlerinin borsaya kaydı için yapılan giderleri ve bunlara  benzer diğer her türlü giderleri ihtiva eder);
 

2. İlk tesis ve taazzuv  giderleri (Bu giderler aktifleştirildiği takdirde bunların Vergi Usul Kanunu  gereğince değeri üzerinden ayrılacak amortisman gider yazılır);
 

3.  heyet toplantıları için yapılan giderlerle birleşme, fesih ve tasfiye  giderleri;
 

4. (4962 sayılı Kanunun 16' ncı maddesiyle değişen bent  Yürürlük; 07.08.2003)Sigorta ve reasürans şirketlerinde bilanço gününde hükmü  devam eden sigorta sözleşmelerine ait karşılıklar (Hayat Sigorta Şirketlerinde  matematik karşılıklardan, temettü ve faizleri vergide
 

Sigorta teknik  karşılıkları;
 

1. Muallak hasar karşılıkları,
 

2. Kazanılmamış prim  karşılıkları,
 

3. Hayat matematik karşılıklarından  ibarettir.
 

Teknik karşılıklar bilanço gününde geçici pasif hesaplara  geçirilmek suretiyle aşağıdaki esaslara göre hâsılattan indirilir:
 

a)  Muallak hasar karşılıkları, tahakkuk etmiş ve hesaben tespit edilmiş fiili  tazminat bedellerinden veya bu hesap yapılmamışsa tazminatın ve tazminat ile  ilgili tüm masrafların tahmini değerlerinden reasürör payı düşüldükten sonra  kalan tutardır.
 

b) Kazanılmamış prim karşılıkları yürürlükte bulunan  sigorta sözleşmeleri için tahakkuk etmiş primlerden komisyonlar düşüldükten  sonra kalan tutarın gün esasına göre bilanço gününden sonraya sarkan kısmından,  reasürör payının düşülmesinden sonra kalan tutardır. Ancak bu tutar, nakliyat  emtea sigortalarında, yıllık primin komisyon düşüldükten sonra kalanının %  25'ini geçemez. Kazanılmamış prim karşılığının gün esasına göre hesaplanması  mümkün olmayan reasürans ve retrosesyon işlemlerinde 1/8 yöntemi  uygulanabilir.
 

c) Hayat sigortalarında matematik karşılıklar her sözleşme  üzerinden ayrı ayrı hesaplanır.
 

d) Bir bilanço döneminde ayrılan bu  teknik karşılıkların ertesi bilanço döneminde aynen kâra nakledilmesi şarttır.  (*)
 

5. Eshamlı komandit şirketlerde komandite ortağın kar  hissesi;
 

6. (5228 sayılı Kanunun 31’inci maddesiyle değişen bent,  Yürürlük; 31.7.2004) Mükelleflerin, işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri  münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme  harcamaları tutarının % 40'ı oranında hesaplanacak "Ar-Ge  indirimi".
 

Araştırma ve geliştirme faaliyetleri ile doğrudan ilişkili  olmayan giderlerden ve tamamen araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde  kullanılmayan amortismana tâbi iktisadî kıymetler için hesaplanan amortisman  tutarlarından verilen paylar üzerinden Ar-Ge indirimi hesaplanmaz. Ar-Ge  indiriminden yararlanılacak harcamaların kapsamını ve uygulamadan  yararlanılabilmesi için gerekli belgeler ile usulleri belirlemeye Maliye  Bakanlığı yetkilidir. (**)
 

7. (5228 sayılı Kanunun 31 inci maddesiyle  kaldırılan bent, Yürürlük; 31.7.2004) (***)
 

8. (3239 sayılı Kanunun  75'inci maddesiyle değişen bent) Faizsiz olarak kredi verenlere ödenen kâr  payları ile özel finans kurumlarınca kâr ve zarara katılma hesabı karşılığında  ödenen kâr payları.
 
 

(*) 4. (4962 sayılı Kanunla değişmeden önceki  bent) Sigorta şirketlerinde bilanço gününde hükmü devam eden sigorta  mukavelelerinin (Poliçe veya geçici ilmühaber) istilzam ettiği teknik ihtiyatlar  (Hayat sigorta şirketlerinde riyazi ihtiyatlardan temettü ve faizleri vergiden  istisna edilmiş olan menkul kıymetlere yatırılan kısma ait faizler, giderler  meyanında gösterilemez).

Sigorta teknik ihtiyatları:

1. Muallak hasarlara  mahsus tazminat karşılıkları;

2. Cari muhataralara mahsus ihtiyatlar;

3.  Hayat sigortaları riyazi ihtiyatlarından ibarettir.

Teknik ihtiyatlar bilanço  gününde geçici pasif hesaplara geçirilmek suretiyle aşağıdaki esaslara göre  hasılattan indirilir:

a) Muallak hasarlara mahsus tazminat karşılığı,  tahakkuk etmiş ve hesaben tesbit edilmiş fiili tazminat bedellerinden veya bu  hesap yapılmamışsa, muhammen değerlerinden müteşekkildir.

b) Cari muhataralar  için ayrılan ihtiyatlar, ulaştırma sigortalarında beyannamenin taalluk ettiği  yıl içinde prim hasılatının % 25'inden, diğer sigortalarda % 33,5'undan fazla  olamaz.

c) Hayat sigortalarında riyazi ihtiyatlar her mukavele üzerinden ayrı  ayrı hesaplanır.

d) Bir yıl ayrılan sigorta teknik ihtiyatlarının ertesi yıl  başında aynen kâra nakledilmesi şarttır.)

(**) 6. (4369 sayılı Kanunun  55'inci maddesiyle değişen bent Yürürlük; 1.1.1999) bütçeye dahil  dairelere, katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine belediyelere ve köylere,  Bakanlar Kurulu'nca vergi muafiyeti tanınan vakıflara, kamu menfaatlerine  yararlı sayılan derneklere ve bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde  bulunan kurum ve kuruluşlara makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımların  toplamının o yıla ait kurum kazancının % 5'ine kadar olan kısmı.

(4842 sayılı  Kanunun 19'uncu maddesiyle eklenen bent Yürürlük; 24.04.2003)Yukarıda sayılan  kamu idare ve müesseselerine bağışlanan (4962 sayılı Kanunun 17/F maddesiyle  değişen ibare Yürürlük; 07.08.2003)okul, sağlık tesisi(1) ve yüz yatak  (kalkınmada öncelikli yörelerde elli yatak) kapasitesinden az olmamak üzere  öğrenci yurdu inşaası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşaası  için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin  faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdî ve aynî bağış  ve yardımların tamamı kurum kazancının tespitinde hasılattan gider olarak  indirilir.

(5035 Sayılı Kanunun 16 ıncı maddesiyle eklenen  bent;Geçerlilik;01.01.2004, Yürürlük:02.01.2004)Vakıflar Müdürlüğünün  idaresinde ve denetiminde bulunan mazbut vakıflar ile belediyeler dahil diğer  kamu kurum ve kuruluşları adına kayıtlı olan, Kültür ve Tabiat Varlıklarını  Koruma Kurulu nezdinde eski eser tescilli abide eserlerin; bakımı, onarımı,  restore edilmesi ve yaşatılması amacıyla abide eserin kayıtlı olduğu kurum ve  kuruluşlara yapılan bağış ve yardımların tamamı kurum kazancının tespitinde  gider kaydedilir.

Bağış ve yardımın nakden yapılmaması halinde bağışlanan  veya yardımın konusunu teşkil eden mal veya hakkın maliyet bedeli veya mukayyet  değeri, bu değer mevcut değilse Vergi Usul Kanunu hükümleri dairesinde takdir  komisyonlarınca tespit edilecek değeri esas alınır.

Mükelleflerin, yılı  içinde yaptıkları kendi araştırma ve geliştirme harcamaları tutarını geçmemek  üzere ilgili dönemde ödemeleri gereken yıllık kurumlar vergisinin % 20'sinin  kanunî süresinde tahsilinden vazgeçilerek, bu orana isabet eden vergi üç yıl  süre ile faizsiz olarak ertelenebilir. Ertelenen bu vergi üç yıl içinde kurumlar  vergisinin(4842 sayılı Kanunun 36/2-a maddesiyle değişen ibare Yürürlük;  01.01.2004) ödenme süreleri içerisinde eşit taksitler halinde ödenir.(3)

Bu  uygulamanın esas ve usulleri Maliye Bakanlığı'nca tayin ve tespit olunur.  (2)

(5105 Sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle eklenen alt bent.  Yürürlük:13.03.2004) 3289 sayılı Gençlik ve Spor Müdürlüğünün Teşkilat ve  Görevleri Hakkında Kanun ile 17.6.1992 tarihli ve 3813 sayılı Türkiye Futbol  Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamında yapılan sponsorluk  harcamalarının; amatör spor dalları için tamamı, profesyonel spor dalları için  %50'si,

(1)(4962 sayılı Kanunla değişmeden önceki ibare) okul

(2)  6.(Değişmeden önceki şekli) (199 sayılı Kanunun 12'inci maddesiyle değişen bent)   bütçeye dahil dairelere, katma bütçeli idarelere, il özel idareleri ve  belediyeler ile köylere kamu menfaatlerine yararlı derneklere ve Türk Kanunu  Medenisine göre kurulan vakıflara makbuz karşılığında yapılan bağış ve  yardımlar. (Bir takvim yılı içinde yapılan bağış ve yardımlar toplamının o yıla  ait kurum kazancının yüzde ikisini ve her halde yirmi bin lirayı aşan kısım  hasılattan indirilemez.)

(3239 sayılı Kanunun 75'inci maddesiyle eklenen  hüküm) bütçeye dahil dairelere, katma bütçeli dairelere, il özel  idarelerine, belediyelere veya köylere bağışlanan okul, kreş ve spor tesisleri  (4108 sayılı Kanunun 30'uncu maddesiyle eklenen ifade Yürürlük; 2.6.1995),  kütüphane, müze, sanat galerisi, kültür merkezi ve sinema, tiyatro, opera, bale  ve konser gibi kültürel ve sanatsal etkinliklerin sergilendiği tesisler... ile  50 yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde 35 yatak) kapasitesinden az olmamak  üzere yurt ve sağlık tesislerinin (huzurevleri dahil) inşaası dolayısıyla  yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşaası için ilgili kuruluşlara yapılan  her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin, faaliyetlerini devam  ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdî ve aynî bağış ve yardımlar,  bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunan kurum ve kuruluşlara  yapılan her türlü bağış ve yardımlar. (Şu kadar ki bu fıkrada geçen bağış ve  yardımların miktarı, yapılacağı yerler ve tahsis edileceği kuruluşlar Bakanlar  Kurulunca çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.)

Bağış ve yardımın nakden  yapılmaması halinde bağışlanan veya yardımın konusunu teşkil eden mal veya  hakkın maliyet bedeli veya mukayyet değeri, bu değer mevcut değilse Vergi Usul  Kanunu hükümleri dairesinde takdir komisyonlarınca tesbit edilecek değeri esas  alınır. (Ancak, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara 20.000  liralık hadde bakılmaksızın o yıla ait kurum kazancının yüzde beşine kadar bağış  ve yardım yapılabilir.)

(3239 sayılı Kanunun 75'inci maddesiyle eklenen  hüküm) Mükelleflerin yılı içinde yaptıkları araştırma ve geliştirme harcamaları  tutarını geçmemek üzere ilgili dönemde ödemeleri gereken yıllık kurumlar  vergisinin % 20 sinin kanunî süresinde tahsilinden vazgeçilerek, bu orana isabet  eden vergi üç yıl süre ile faizsiz olarak ertelenebilir. Ertelenen bu vergi üç  yıl içinde kurumlar vergisinin ödenme taksitleri ile birlikte eşit taksitler  halinde ödenir.

Bu uygulamanın usul ve esasları Maliye ve Gümrük Bakanlığınca  tayin ve tespit olunur.

(3)(4842 sayılı Kanunla değişmeden önceki ibare)  ödenme taksitleri ile birlikte eşit taksitler halinde ödenir.

(***)7. (4684  sayılı Kanunun 18/A maddesiyle değişen paragraf Yürürlük; 03.07.2001) Kurumlar  vergisi beyannamelerinde her yılın zararı ayrı ayrı gösterilmek ve beş yıldan  fazla nakledilmemek koşuluyla geçmiş yılların mali bilançolarına göre meydana  gelen zararlar (aynı sektörde faaliyet göstermesi, son beş yıla ilişkin kurumlar  vergisi beyannamelerinin kanuni süresinde verilmiş olması koşullarıyla 37 ve 39  uncu maddeler çerçevesinde devir alınan kurumların, devir tarihi itibarıyla  zarar dışındaki aktif toplamını geçmeyen zararları ile 38 inci maddede  belirtilen bölünme işlemi sonucu münfesih olan kurumun zarar dışındaki aktif  toplamını geçmeyen zararları dahil.).(4)

(3380 sayılı Kanunun 7'inci  maddesiyle eklenen hüküm) Tam mükellefiyette yurt dışı faaliyetlerden doğan  zararlar, faaliyette bulunulan ülkenin vergi kanunlarına göre beyan edilen vergi  matrahlarının (zarar dahil) her yıl o ülke mevzuatına göre denetim yetkisi  verilen kuruluşlarca rapora bağlanması ve bu raporun aslı ile tercüme edilmiş  bir örneğinin Türkiye'deki ilgili vergi dairesine ibrazı halinde gider olarak  indirilebilecektir. Denetim kuruluşlarınca hazırlanacak raporun ekinde yer alan  vergi beyanlarının, bilanço ve kâr-zarar cetvellerinin o ülkedeki yetkili mali  makamlarca onaylanması zorunludur. Faaliyette bulunulan ülkede denetim kuruluşu  olmaması halinde, her yıla ait vergi beyannamesinin, o ülke yetkili  makamlarından alınan birer örneğinin mahallindeki Türk elçilik ve  konsoloslukları, yoksa orada Türk menfaatlerini koruyan ülkenin aynı mahiyetteki  temsilcilerine onaylatılarak, aslının ve tercüme edilmiş bir örneğinin ilgili  vergi dairesine ibrazı yeterlidir.

(3380 sayılı Kanunun 7'inci maddesiyle  eklenen hüküm) Türkiye'de gider yazılan yurt dışı zararın, ilgili ülkede de  mahsup edilmesi ve gider yazılması halinde, Türkiye'deki beyannameye dahil  edilecek yurt dışı kazanç, mahsup veya gider yazılmadan önceki tutar  olacaktır.

(3380 sayılı Kanununun 7'inci maddesiyle eklenen hüküm) Türkiye'de  Kurumlar Vergisi'nden istisna edilen kazançlarla ilgili yurt dışı zararlar, yurt  içindeki kazançlardan indirilmez.

(3380 sayılı Kanunun 7'inci maddesiyle  eklenen hüküm) Bu bendin uygulamasıyla ilgili usul ve esasları belirlemeye  Maliye ve Gümrük Bakanlığı yetkilidir.

(4) (4684 sayılı Kanunla değişmeden  önceki şekli)7. (2573 sayılı Kanunun 5'inci maddesiyle değişen bent) Beş yıldan  fazla nakledilmemek şartiyle geçmiş yılların mali bilançolarına göre meydana  gelen zararlar (bilançolarda her yılın zararının ayrı ayrı gösterilmesi  şarttır.)